QA nima? Oddiy tushuntirish va misollar bilan

Dasturiy ta'minotni ishlab chiqishda "QA" yoki to‘liq nomi bilan "Quality Assurance" – sifatni ta'minlash juda muhim bosqich hisoblanadi. QA jarayoni dasturda xatoliklar bo‘lmasligini, foydalanuvchi uchun qulay, ishlaydigan va ishonchli mahsulot yetkazilishini ta'minlaydi.

QA deganda nimani tushunamiz?

QA – bu dasturiy ta'minotning sifatini tekshirish, aniqlangan muammolarni topish va ularni ishlab chiquvchilar bilan birgalikda tuzatishga yordam beradigan jarayondir. QA mutaxassislari (QA engineers yoki testerlar) dasturiy mahsulotni har xil holatlarda sinab ko‘rishadi.

Oddiy misol:

Tasavvur qiling, siz telefoningizga yangi ilova o‘rnatdingiz – masalan, oziq-ovqat buyurtma qilish uchun. Agar bu ilovada:

• Buyurtma tugmasi ishlamasa
• To‘lov qismida xatolik chiqsa
• Yetkazib berish manzilini kiritishda muammo bo‘lsa

Bu sizda salbiy tajriba uyg‘otadi, to‘g‘rimi? Ana shunday xatoliklarni dastur ishga tushmasdan oldin aniqlash QA mutaxassisining vazifasidir.

QA turlari

1. Qo‘lda testlash (Manual Testing)
   Dastur foydalanuvchi kabi ishlatilib, xatolar izlanadi. Hech qanday kod yozilmaydi.
   Misol: Ilovaga kirib, login va parol kiritish orqali tekshirish.
2. Avtomatlashtirilgan testlash (Automated Testing)
   Testlar kod orqali avtomatik bajariladi. Bu katta loyihalarda vaqtni tejaydi.
   Misol: Har safar yangi versiya chiqqanda, kod avtomatik testdan o‘tadi.
3. Funktsional testlash
   Dastur belgilangan funksiyalarni to‘g‘ri bajaradimi, tekshiriladi.
   Misol: "Buyurtma berish" tugmasi rostdan ham buyurtmani yuboradimi?
4. Performans testlash
   Dastur yuklama ostida qanday ishlaydi, aniqlanadi.
   Misol: 1000 ta foydalanuvchi bir vaqtning o‘zida tizimga kirsa, u sekinlashadimi?

QA mutaxassisi nima qiladi?

• Ilovani har xil holatlarda test qiladi
• Xatoliklarni topadi va hisobot qiladi
• Yaxshilanish kerak bo‘lgan joylarni taklif qiladi
• Dastur foydalanuvchi uchun to‘liq ishlashiga kafolat beradi

QA nega muhim?

1. Foydalanuvchi ishonchini oshiradi
   Ishonchli dastur foydalanuvchini ushlab qoladi.
2. Xatoliklar oldini oladi
   Ishga tushgach xatolik chiqishi, kompaniyaga zarar keltiradi.
3. Ishlab chiqish xarajatlarini kamaytiradi
   Erta topilgan muammo, kam xarajat bilan hal qilinadi.

Xulosa

QA – bu dasturiy ta'minot sifatini ta'minlash uchun zarur bosqich. U foydalanuvchiga qulay, xatosiz va ishonchli mahsulot taqdim etishda katta rol o‘ynaydi. Bugungi IT sohasida QA muhim kasb bo‘lib, yangi o‘rganuvchilar uchun ham yaxshi kirish nuqtasidir.